Geschreven door Sifra Schers
De ethische vraagstukken in ons werk
Onlangs belde de dochter van goede vrienden met de vraag of ze mij mocht interviewen voor een scriptie over “Ethiek en ondernemen”. Speelt ethiek een rol binnen Fith? Hoe zit het dan met die normen en waarden? En wat hebben we daaromtrent geregeld?
Interessante vragen die ook mij aan het denken zetten. Hieronder lees je een notendop wat ik haar heb verteld.
Speelt ethiek een rol bij Fith?
Wij hebben een arbeidsbemiddelingsbureau, specifiek gericht op doelgroepen voor wie het op eigen kracht moeilijk is (ander) werk te vinden. Wij helpen dus kandidaten aan werk en we helpen werkgevers om de brug te slaan die soms nodig is om met “onze” kandidaten aan de slag te gaan.
Ethiek speelt op allerlei manieren een rol binnen ons bedrijf. Ons werk bevindt zich in een maatschappelijke en politieke omgeving, die sowieso erg onderhevig is aan allerlei ethische vraagstukken, waar wij rekening mee moeten houden. Wij werken bijvoorbeeld veel met mensen die ziek zijn of beperkingen hebben. De wijze waarop wij daar als maatschappij mee omgaan is een ethisch vraagstuk op zich. Vinden wij dat we mensen die ziek zijn met rust moet laten en een uitkering moeten geven, want ze hebben al zo’n pech? Of vinden we dat we juist ons best moeten doen om ze zoveel mogelijk te activeren en weer aan het werk moeten krijgen (ondanks hun beperkingen)? Vinden we dus eigenlijk dat werken en meedoen misschien een goed medicijn kan zijn?
Een ander voorbeeld is mensen met uitkeringen. Vinden wij mensen met een uitkering “zielig” en proberen we hen te helpen waar we kunnen? Of vinden we mensen met een uitkering maar profiteurs, die op kosten van de staat leven?
En zo kan ik er nog wel een paar bedenken ;).
Ethiek speelt ook een belangrijke rol in het daadwerkelijk uitoefenen van ons werk. Onze adviseurs bemiddelen mensen naar werk en begeleiden werkgevers. Daarin moeten ze omgaan met mensen met allerlei culturele achtergronden (en soms dus andere normen en waarden ten aanzien van ziek zijn en werken). En soms ook met mensen met complexe problemen (schulden, verslavingsproblematieken, vechtscheidingen, etc. etc.). Of met mensen die ziek zijn of beperkingen hebben.
Daarnaast moet je je voorstellen dat wij in ons werk (en ook de mensen en werkgevers die wij begeleiden) vaak gevangen zitten in een strak web van niet altijd even menselijke wettelijke regels en procedures. Dat kan aan alle kanten botsen.
Er komen dus in de dagelijkse praktijk heel wat momenten voorbij waarin wij ons afvragen hoe nu te handelen. Wat is in deze situatie moreel het juiste om te doen? Hoe brengen we de menselijke maat en de wettelijke voorschriften in evenwicht? En hoeveel speelruimte hebben we hierbij?
Hoe wordt er met deze problemen omgegaan?
Vooral door onze adviseurs aan de voorkant zo goed mogelijk op te leiden en alles mee te geven wat wij de afgelopen 16 jaar hebben geleerd. Vervolgens verbinden we onze adviseurs in netwerken waarin we veel samen praten over de problemen die ze in hun werk tegenkomen. Dit zijn vaak vraagstukken die met ethische zaken te maken hebben.
We geven onze adviseurs bewust veel ruimte in de wijze waarop zij hun kandidaten begeleiden, zodat ze ook zelf hun eigen grenzen hierin kunnen bewaken.
Natuurlijk zijn er wel basisregels en waarden en normen waar iedereen zich aan houdt. Dat zijn gedeeltelijk strakke protocollen en een wettelijk kader waarbinnen wij (moeten) werken. Maar als het echt om normen en waarden gaat, zijn het meer de ongeschreven regels.
In hoeverre worden deze normen daadwerkelijk nageleefd?
We hebben geen ethisch protocol of lijstje met 10 gedragsregels. Dat zou bij onze adviseurs (gemiddelde leeftijd van 60, met sloot aan werk- en levenservaring) ook niet zo goed werken. Wij bewaken onze gezamenlijke waarden en normen vooral door er continu over in gesprek te blijven met elkaar.
Toch hebben we ze wel degelijk, gezamenlijke normen en waarden. Ik weet zeker dat iedereen bij Fith het volgende rijtje onmiddellijk herkent en onderschrijft:
- Integriteit
- Oprechte aandacht en interesse
- Oog voor de menselijke maat
- Het bewaken van de privacy van onze kandidaten
Ik denk dat wij een bedrijf zijn waar je alleen maar kan en wil werken als je je kunt conformeren aan de visie die we hebben op het werk dat we doen en de maatschappij waarin we leven. Als je geen hart hebt voor mensen en een open geest om met elkaar te blijven sparren over “hoe het wel kan”, word je bij Fith niet gelukkig.
Ik denk dus het wel goed zit met het naleven van die (ongeschreven) normen.
Hoe kijk je zelf aan tegen deze normen?
Ik word nog steeds heel gelukkig van het verschil dat we met Fith iedere dag weer maken voor kandidaten en werkgevers. “Is dat een antwoord?” vroeg ik haar. Ze kon er wel wat mee, dacht ze.
Dit weekend sprak ik haar weer op een feestje. Ze heeft een 8,5 gekregen voor haar scriptie.