Interview met psycholoog en onderzoeker Janske van Eersel, PhD

Eerder schreven we al een artikel over rouw bij (dreigend) baanverlies: hoe je deze rouw als werkgever signaleert en aanpakt. Ook is dit thema een belangrijk onderdeel van het ZonMw project, waarover je hier meer leest. Dat project heeft als doel om 2^e spoor trajecten met nog meer succes af te ronden. Waarom het zo belangrijk is dat we aan deze vorm van rouw voortdurend aandacht geven, vertelt Janske ons in dit interview. 

Facts & figures rondom rouw bij dreigend baanverlies

Laten we beginnen met wat feiten die je leest op de website van Janske van Eersel.

• Baanverlies staat in de top vijf van ingrijpende gebeurtenissen.
• Werk is zoveel meer dan alleen inkomen. 
• 82% van de mensen die hun baan verliezen, laten een veerkrachtige reactie zien. Zij houden geen langdurige klachten over aan hun ontslag. 
• Helaas geldt voor de overige 18% een ander verhaal. Zonder de juiste hulp blijven de rouwklachten andere ellende aantrekken. Hierdoor wordt de situatie van de werkzoekende steeds complexer en is het lastiger om passend werk te vinden. 

Onderschat onderwerp

Al sinds 2019 werkt Fith in relatie tot deze thematiek met Janske samen. Ook Fith ziet in de praktijk dat dit onderwerp vaak wordt onderschat, mede door de complexiteit en onbekendheid. Het blijkt voor werkgevers en hr-professionals lastig om de symptomen te herkennen. Janske: ‘Toen Fith destijds contact met me opnam, zei ik direct ja tegen een samenwerking. In overleg besloten we de senior adviseurs van Fith op te leiden binnen het thema rouw bij baanverlies. Ook maakten we samen een werktool die de adviseurs gebruiken voor een inventarisatie van de mate van rouw bij kandidaten.’ 

Samenwerking ZonMw

Momenteel werken Janske en Fith, samen met ZINZIZ, intensief samen binnen het ZonMw project. ‘Zeker in een 2^espoor traject hoort rouw bij dreigend baanverlies aandacht te krijgen. Samen kijken we naar ontwikkeling van de methodiek van adviseurs, rondom het integratieve gedragsmodel (IGM). Op basis van het IGM gaan we hier gerichte interventies voor opzetten. Hiermee kunnen in de toekomst nog beter de rouwsymptomen, het geloof in eigen kunnen en het werkzoekgedrag worden aangepakt. Daarnaast ontwikkelen we samen e-learning programma’s en specifieke oefeningen voor werkgevers en kandidaten.’

Een van de aspecten die binnen het ZonMw project wordt onderzocht, is in hoeverre de intensiviteit van de rouwreacties samenhangt met de kwaliteit van het proces van werkzoekgedrag. Janske: ‘Bij mensen die veel rouw ervaren, schieten de emoties alle kanten op. Logisch, iemands identiteit valt in gruzelementen. Hun toekomstperspectief, vertrouwen in zichzelf, anderen en de wereld komen onder druk te staan. Hierdoor is moeilijk om te bepalen wat er nog wel kan, wat er past en wat iemand wil. Laat staan om tijdens sollicitatiegesprekken de beste versie van jezelf te laten zien.’ 

Nulmeting

Fith zorgt binnen het ZonMw project voor een groep 2^e spoor kandidaten. ‘Op dit moment volgen we eerst een ‘bestaande’ groep 2^e spoor kandidaten gedurende hun hele traject. Zodra deze lopende trajecten zijn afgerond, hebben we een goede nulmeting. Vervolgens worden adviseurs getraind in nieuwe coachingsmethodes met als basis het IGM (zie ons artikel over samenwerking met ZINZIZ waarin dit model wordt uitgelegd). Kandidaten en werkgevers krijgen ook zelf tools die hen helpen. Vervolgens gaan we deze ‘nieuwe stijl’ trajecten ook meten. Met als doel om de effectiviteit van deze nieuwe aanpak in kaart te brengen,’ zo legt Janske uit. 

De verwachtingen

Janske vertrouwt erop dat, door beter samenspel tussen werkgever, kandidaat en adviseur, een grotere groep spoor 2 kandidaten duurzaam aan het werk gaat. ‘Hiervoor is het essentieel dat meer mensen gezien, gehoord en erkend worden zodra rouw bij dreigend baanverlies in het spel is. Een tijdige signalering en passende educatie kunnen veel leed voorkomen. Met als resultaat dat mensen sneller en beter worden geplaatst.‘

Een oorverdovende stilte vanuit de werkgever komt nog te vaak voor. Begrijpelijk, volgens Janske, want de situatie is voor collega’s uiterst lastig. Bovendien, wat zeg je tegen een werknemer die steeds langer uit beeld is en zich wellicht genegeerd en vergeten voelt? Janske: ‘Veel werknemers vragen zich af hoe belangrijk ze nu eigenlijk zijn en worden cynisch. Ik geloof, samen met Fith en ZINZIZ, dat onder andere betere communicatie tussen werkgever en werknemer de impact hiervan kan verkleinen. Zodra je rouw bij een werknemer herkent, kan al veel ellende worden voorkomen. Binnen de samenwerking kijken we dan ook kritisch hoe we werkgevers mee kunnen krijgen, waardoor zij zich meer probleemeigenaar voelen. ’

handige tips van Janske voor hr-professionals

Ben je een werkgever of hr-professional en wil je meer weten over rouw bij (dreigend) baanverlies? Of zoek je tools als je met deze situatie te maken krijgt? Op de website van Janske: https://janskevaneersel.nl/, vind je diverse handige documenten zoals de WerkVerliesLijst. Hiermee meet je of er sprake is van (gecompliceerde) rouwklachten als gevolg van baanverlies. Of bekijk (via ‘in de media’) de uitzending van Jacobine op Zondag. In 23 minuten vertelt Janske daarin meer over dit thema.