Uit onderzoek van psycholoog en onderzoeker Janske van Eersel, is gebleken dat bij veel mensen het verlies van werk vergelijkbaar is met rouw van een dierbare. In dit artikel meer over het belang van tijdig signaleren van rouw en het anticiperen hierop.

“Verlies je je baan, dan ben je niet alleen je werk kwijt: ook je zelfvertrouwen krijgt een knauw. Hoe krabbel je weer op?”, zo kopte het magazine &C onlangs. Er komt gelukkig steeds meer aandacht voor rouw bij baanverlies. Hoogste tijd om ook vanuit onze jarenlange ervaring hierover een artikel te schrijven.

Kwijtraken van identiteit
Hoe je omgaat bij het verlies van je baan – of dat nu bij een reorganisatie, ontslag, langdurige ziekte of een 2^e spoortraject is – hangt af van je persoonlijkheid. Het loslaten van werk, betekent voor mensen soms ook het kwijtraken van een stukje van hun identiteit. Denk aan een politieagent die heel bewust zijn hart blauw heeft gekleurd. Of een medewerker van een vliegtuigmaatschappij, waarbij werken sterk is verweven met de identiteit. Verliezen deze mensen hun baan, dan kan dat erg hard aankomen. Dit is precies wat ook uit het onderzoek van Janske van Eersel is gekomen. Zij is de eerste in Nederland die onderzoek heeft gedaan rondom rouw bij baanverlies.

Kom je in bijvoorbeeld een 2e spoortraject terecht – en wordt er gekeken naar externe opties – dan voelt dit dreigende verlies in sommige gevallen al als rouw. Vandaar dat we het onderzoek van Janske samen hebben vertaald naar onze praktijk onder de noemer: rouw bij dreigend baanverlies.

Hoe pak je rouw bij baanverlies aan?

Om rouw effectief aan te pakken zijn drie stappen belangrijk. Deze stappen zijn verweven in onze dienstverlening. Wij zetten deze aanpak parallel in naast de bemiddeling naar werk.

1. De eerste stap is het serieus nemen van het thema rouw bij baanverlies en het feit dat dit, na het verlies van een dierbare, de meest heftige rouw kan zijn. De uitspraak ‘Tijd heelt alle wonden’ gaat namelijk helaas niet op.
   
   
2. Signaleer belemmerende rouw. Is de rouw belemmerend voor je dagelijkse leven of je re-integratie, dan noemen we het ‘complexe rouw’. Nu horen we je vragen: ‘Hoe doe ik dat?’ Janske heeft een tool ontwikkeld, de werkverlieslijst, die ze voor ons heeft vertaald naar “dreigend baanverlies”. Met deze tool kun je rouw eenvoudig en snel meten. Hieruit maak je op of er sprake is van rouw en of deze rouw complex is.
   
   
3. Gericht actie ondernemen. Heb je te maken milde rouwklachten? Dan is het zaak daarmee aan de slag te gaan om erger te voorkomen. De klachten zijn nog hanteerbaar en gerichte aandacht hiervoor kan een wereld van verschil maken (minder onrust, boosheid, negativiteit of angst). Onze adviseurs beschikken hierbij over een set gerichte coachingsoefeningen, waarmee je rouwklachten kunt reduceren.
   
   

Komt er uit de test meer complexe rouw, dan is er vaak meer nodig. Dergelijke klachten gaan niet vanzelf over. Waar nodig zetten we dan in onze trajecten de online training “Omgaan met baanverlies” van Janske van Eersel in. Deze training besteedt intensief en specifiek aandacht aan gecompliceerde rouwklachten ten gevolgde van het (dreigende) baanverlies. De methodiek van de training is gebaseerd op de Acceptance en Commitment Therapie, een goed onderzocht en effectief gebleken vorm van cognitieve gedragstherapie.

Heb je te maken met milde, complexe rouw (een van de niveaus die uit de test kan komen)? Dan is het zaak daarmee aan de slag te gaan. Wij doen dat aan de hand van een programma, ook weer van Janske, – bestaande uit oefeningen – waarmee je rouw kunt reduceren. Een deel van onze senior adviseurs is hierop door Janske getraind. Zij herkennen de ‘red flags’ (daarover hieronder meer) en weten het programma effectief in te zetten. Lopen zij even vast? Dan hebben wij een unieke hulplijn met Janske.

Als er uit de gesprekken of vragenlijsten problematiek naar voren komt die om specialistische behandeling lijkt te vragen, signaleren onze adviseurs dit. We spreken onze zorgen uit naar bedrijfsarts, verzekeringsarts, opdrachtgever/ werkgever als de klachten nog niet onderkend zijn, zodat specialistische hulp kan worden ingeschakeld.

Wat zijn de eerste signalen?

Mensen die kampen met complexe rouw kunnen boos zijn, blijven huilen of vertellen voortdurend hun verhaal. Vaak worden deze signalen verward met ongemotiveerdheid. ‘Hij of zij moet gewoon een schop onder de kont krijgen’, is een veelgehoorde reactie. Helaas is gebleken dat als je rouw niet identificeert, een vervolgaanpak weinig zin heeft. Door rouw tijdig te signaleren en kandidaten hierop te coachen kun je rouw echter relatief snel reduceren. Bijvoorbeeld door gerichte coaching. Op die manier vinden mensen weer de juiste balans waarbij ze enerzijds mogen denken aan het verleden en anderzijds weer mogen vertrouwen op een hoopvolle toekomst.

Wat zijn de gevolgen als je deze rouw niet aanpakt?

• Je vertraagt de uitstroom naar ander werk.
• Een verkeerde aanpak kiezen doordat iemand ongemotiveerd lijkt (vaak als men denkt dat de persoon depressief of angstig is of kampt met burn-out klachten), leidt niet tot het gewenste resultaat.
• Mensen die rouw ervaren rondom baanverlies, krijgen vaker – als je dit niet aanpakt – depressies of een burn-out. Zo kan het zijn dat ze later alsnog uitvallen.

Mogelijkheden bij complexe rouw

Mogelijke interventies en oefeningen, die zijn samengesteld samen met Janske, reduceren rouw. Wij zetten dit in, parallel aan het zetten van kleine stapjes in bemiddeling naar werk. Een paar elementen uit het programma zijn het schrijven van een brulbrief, waarbij kandidaten alles van zich afschrijven, en het doen van oefeningen. Een mooi voorbeeld bij (ont)piekeren is een yoga-oefening waarbij je op één been staat. Tijdens het uitvoeren hiervan, kun je niet piekeren. Probeer het maar eens! Met alle activiteiten en oefeningen zorgen we ervoor dat de situatie leefbaar wordt en er ruimte komt voor andere zaken zoals een nieuwe baan.

Rouw voorkomen

De manier waarop iemand het bedrijf verlaat, is cruciaal bij het voorkomen van rouw bij baanverlies. Ook dit is uit onderzoek gebleken. Hierbij is de rol van de leidinggevende / HR-professional essentieel. Geef een medewerker de ruimte en gelegenheid om afscheid te nemen van het team en het aangaan van een eindgesprek. De wijze van afscheid nemen is voor iedereen anders en moet passend zijn voor de medewerker. Hoe onverwachter – en gevoelsmatig onrechtvaardiger – het ontslag is, hoe eerder er rouwklachten kunnen ontstaan. Dit kun je minimaliseren door het proces goed te begeleiden. Kortom, deze vorm van rouw is te reduceren, mits je het herkent en weet wat je moet doen. Op die manier wordt ook de weg naar ander werk verbeterd. Benieuwd naar onze manier? Neem contact op <Bouke CTA>