Thera Kox (61), werkzaam bij Heku Kunststoffen, kreeg vlak voor het einde van de coronapandemie zelf te maken met Long Covid. Wat aanvankelijk leek op een heftige griep, ontwikkelde zich in de maanden die volgden tot een langdurig ziekteproces. Thera was niet alleen fysiek uitgeput, maar worstelde ook met de onzichtbaarheid van haar ziekte. In dit interview deelt Thera haar ervaringen, inzichten en biedt ze waardevolle adviezen voor werkgevers.

Kun je ons vertellen over je ervaringen met Long Covid en hoe het je werk en dagelijks leven beïnvloedde?

Het begon eigenlijk gewoon als een flinke griep. Ik was twee weken goed ziek, maar na die tijd merkte ik dat ik niet zomaar terug in mijn normale ritme kon komen. Ik werkte normaal 40 uur per week, maar dat was ineens niet meer mogelijk. Mijn energie was op, ik voelde me voortdurend moe en uitgeput, zodanig dat je gewoon geen raad meer weet met je lijf. Onrust. Een misselijkheidsgevoel. Ik ben 6 uur per dag gaan werken, maar dat was nog te veel. Mijn fysiotherapeut adviseerde me uiteindelijk om het terug te brengen naar 4 uur per dag, omdat ik anders echt niet verder zou kunnen. Mijn lijf was gewoon niet in staat om het werk vol te houden.

Wat het ook zo moeilijk maakte, was de verandering in mijn dagelijkse leven. Ik woon bij mijn moeder van 96 jaar, en normaal zorg ik voor het huishouden en de tuin. Maar door de extreme vermoeidheid had ik geen energie meer om die taken uit te voeren. Gelukkig konden mijn zussen helpen, maar het was een enorme omschakeling. Ook mijn sociale leven viel stil; vrienden woonden allemaal op grote afstand, en na een bezoek had ik geen energie meer om terug te rijden.

Hoe verliep je herstelproces?

Omdat mijn werkgever een verzuimverzekering heeft bij Achmea, werd ik begeleid door Fith. Fith begeleidt loopbaan- outplacement- en re-integratietrajecten. Dat laatste was van toepassing in mijn geval; het zogenoemde 2^e spoortraject. Mijn coach van Fith was Jos Nelis. Hij heeft me echt door de moeilijkste momenten heen geholpen. Eén van de dingen die ik fijn vond aan Jos,  was dat Jos wat ouder was. Het was duidelijk dat hij zich goed kon inleven in mijn situatie. Jongere mensen kunnen misschien sneller denken: ‘Ach, dat doe je toch even’, maar dat werkte voor mij niet. Het was fijn om met iemand te praten die begreep hoe ik me voelde.

Jos heeft het hele 2e spoor traject in goede banen geleid. Mijn werkgever heeft hier, gelukkig, ook niet vaak mee te maken gehad. In het traject moet je natuurlijk solliciteren, maar met Long Covid was mijn energie niet constant. Het was eigenlijk alsof ik ’s ochtends op HBO niveau functioneerde, ‘s middags op MBO niveau en ’s avonds wist ik niet eens meer een simpele rekensom te maken. Jos hielp me mijn CV aan te passen aan de realiteit van mijn situatie en liet me inzien dat ik nog steeds waardevol was, ook al was mijn werkcapaciteit beperkt.

Wat me ook echt geholpen heeft, was de steun die Jos bood in mijn gesprekken met de Arboarts. Ik merkte dat ik vaak niet alles meekreeg van gesprekken, omdat ik door de vermoeidheid en de zgn. ‘hersenmist’ moeite had om me te concentreren. Hersenmist is een term die vaak wordt gebruikt om te beschrijven hoe het voelt wanneer je brein niet goed meer werkt door de gevolgen van Long Covid. Voor mij was het alsof mijn brein niet meer in staat was om informatie op te nemen of te verwerken. Het klinkt misschien een beetje vaag, maar het is echt een voelbare toestand. Je kunt je niet goed concentreren, vergeet dingen snel, en hebt moeite om eenvoudige taken uit te voeren. Het is een van de meest frustrerende dingen van Long Covid, want je hebt het gevoel dat je niet de persoon bent die je ooit was. Jos zag het een keer aan me. Mijn ogen gingen anders staan. Hij schrok er zelfs van. Dus ging hij met me mee naar de arts, stelde de juiste vragen en had de kennis en kunde om ook echt dóór te vragen. Hij zorgde ervoor dat alles goed werd besproken, en dat was ontzettend waardevol voor me. Ik had zelfs het idee dat de Arbo-arts het hierdoor allemaal serieuzer nam.

Welke specifieke maatregelen of aanpassingen op de werkplek waren voor jou belangrijk om je werk (deels) weer op te pakken?

Er zijn geen grote aanpassingen op de werkplek zelf, maar ik heb wel geleerd om mijn grenzen duidelijker aan te geven. Bij Heku werk ik met een CNC-machine, en hoewel dat fysiek niet heel zwaar is, kost het me wel energie. Gelukkig heb ik collega’s die begrip hebben en me helpen als het nodig is, bijvoorbeeld bij het tillen van zware voorwerpen. Het belangrijkste voor mij is het gevoel van steun van mijn collega’s. Ik ben nu 4 uur per dag aan het werk, en dat is voor mij nu goed te doen. Ik ervaar dat ik iets nuttigs doe, dat ik bij de mensen ben. Het sociale aspect van werken is voor mij essentieel; het geeft me voldoening en het helpt me om mentaal sterk te blijven.

Wat zou je andere werkgevers aanraden om te doen als een medewerker langdurig uitvalt door ziekte, zoals Long Covid?

Mijn advies aan werkgevers is om geen extra druk te leggen. Werknemers met Long Covid zijn al zo onzeker over hun situatie, ze proberen juist niet over hun grenzen heen te gaan. Wat je als werkgever kunt doen, is zorgen voor begrip en flexibiliteit. Als je merkt dat het werk te veel wordt, kijk dan samen naar mogelijkheden om het te verlichten, bijvoorbeeld door taken anders te verdelen of minder uren te laten maken. Voor mij was het bijvoorbeeld ontzettend fijn dat Heku graag met mij verder wilde, ondanks de omstandigheden. Dat gaf me vertrouwen. In die twee jaar ziekte voel je zoveel onzekerheid: ‘Kan ik ooit weer terug naar mijn oude werk?’. Veel mensen begrijpen de impact van Long Covid niet, en het is belangrijk dat je als werkgever geduldig en ondersteunend bent.

Het is ook belangrijk dat werkgevers begrijpen dat het niet alleen gaat om het fysieke herstel. De mentale impact van Long Covid is groot, en veel mensen voelen zich schuldig of zelfs slecht omdat ze niet meer kunnen functioneren zoals ze voorheen deden. Als werkgever kun je daarin een rol spelen door je medewerkers de ruimte te geven om met die onzekerheid om te gaan zonder dat ze het gevoel hebben zich te moeten verantwoorden.

Hoe heeft Fith je geholpen om niet alleen fysiek, maar ook mentaal sterker uit dit proces te komen?

In het begin voelde ik me ontzettend onzeker, ik dacht dat ik mijn waarde had verloren omdat ik niet meer volwaardig kon werken. Jos was er altijd om me te herinneren aan mijn sterke punten. Hij gaf me niet alleen de praktische ondersteuning die ik nodig had, maar ook de mentale steun om me weer sterker te voelen. De Arboarts had aangegeven dat ik veel te gedreven was en eens met een psycholoog moest praten om de dingen te accepteren en te kunnen vertragen. Dat heeft ook geholpen.

Hoe gaat het nu?

Soms voel ik weer een vleugje extra energie en dan wil ik weer meteen dingen gaan doen. Maar helaas kom ik daar dan weer van terug. Een valkuil dus. Je moet ermee zien te dealen, het is wat het is. Nu werk ik ’s ochtends en ga ik elke middag slapen. Mijn gezondheid is niet verbeterd maar door ernaar te handelen is het leefbaar geworden.

Als ik mensen mag adviseren: Laat de gedachte niet toe dat je je moet verantwoorden naar mensen. Laat ze er dan maar iets van vinden. Probeer het luchtig te zien als dat mogelijk is. Je kunt het namelijk niet veranderen.

Voor werkgevers en HR-professionals biedt Thera’s verhaal belangrijke handvatten:

• Wees geduldig en begripvol: Medewerkers met Long Covid worstelen vaak met deze onzekere situatie, en het is cruciaal om ze de ruimte en steun te bieden die ze nodig hebben.
• Flexibiliteit is essentieel: Pas werkuren en taken aan op basis van de vermoeidheid en energie van de medewerker.
• Bied mentale steun: Het herstel is niet alleen fysiek; psychologische begeleiding kan net zo belangrijk zijn om het vertrouwen en de motivatie van de medewerker te herstellen.
• Neem langdurige ziekte serieus: Zorg ervoor dat medewerkers niet het gevoel hebben zich te moeten verantwoorden voor hun ziekte of herstelproces.
• Met de juiste begeleiding en een empathische benadering kunnen werknemers zoals Thera zich ondersteund voelen en op een duurzame manier weer terugkeren naar het werk.