U werkt niet op dit moment. Niet omdat u op vakantie wilde, veel vrije dagen had, de loterij heeft gewonnen of simpelweg iets anders wilde. Nee, u werkt niet op dit moment omdat u niet meer het werk kan uitvoeren dat u al die tijd heeft gedaan, omdat u ziek bent geworden. De werkzaamheden waren te zwaar en u heeft zich, na wellicht een periode van minder uren werken, ziek gemeld.

Geen automatische piloot meer

U heeft (lichamelijke of psychische) klachten waardoor de dingen die eerder zo makkelijk gingen, nu een hele opgave zijn. Deze klachten brengen pijn en/of andere ongemakken met zich mee. Lopen gaat lastig, u kunt niet meer tillen, werken met het toetsenbord gaat moeizaam of een gesprek met meerdere mensen is al snel te veel. Eerder waren dit activiteiten die geen enkele moeite kostten en die u op de automatische piloot deed.
En dat is het niet alleen, de periode van minder werken of helemaal niet werken, en dus thuis zitten, zorgt ervoor dat uw ritme volledig is omgegooid. De dagen, die eerst gevuld waren met werk, duren lang en vinden alleen maar thuis plaats. Je hebt nog wel af en toe contact met die fijne collega, maar hij of zij moet ook verder met zijn werk en jullie kunnen niet meer de vele grappen maken, zoals jullie deden.

Elke nieuwe emotie is een stapje vooruit

Het verlies van uw werk, in combinatie met het feit dat u lichamelijke of psychische klachten heeft, is een ingrijpende gebeurtenis. Soms zelfs zo ingrijpend dat dit gezien kan worden als rouw. U zult dan ook verschillende emoties hebben gehad vanaf het moment dat u uitgevallen bent en wellicht nog steeds.
Eerst zal u wellicht het verlies van uw baan hebben ontkend, zodat u het probleem nog niet onder ogen hoefde te zien. Dit kan de vorm hebben gehad van dat u wel elke dag naar uw werk bent gegaan om te werken of in ieder geval mee te helpen.
Vanaf het moment dat u de situatie wel onder ogen zag, kan dit enige periode tot boosheid hebben geleid. U was boos op alles en iedereen. Wellicht heeft u anderen de schuld gegeven, omdat zij u niet voldoende geholpen zouden hebben. Dit is een logische tweede stap in de rouwverwerking; de vraag wie er schuld heeft aan uw uitval is op dat moment belangrijk, omdat u dan niet zo hoefde na te denken over uw verdriet en boosheid.
Als derde emotie komt vaak het onderhandelen. Dit wordt gedaan wanneer u door heeft dat u met boosheid en verdriet niet verder komt. U denkt op dat moment dat wanneer u beloftes doet en ideeën geeft op welke wijze u wel uw werk kan uitvoeren, dat u dan weer kan terugkeren bij uw werkgever. Volgens u kunt u over een paar weken weer aan het werk, dan wil de werkgever toch wel verder met u? Of wellicht ziet u dat er mogelijkheden zijn om het werk op te bouwen of ander soort werk te doen?

Niks om voor te schamen

Wanneer u merkt dat de werkgever hier, samen met de bedrijfsarts en arbeidsdeskundige, niets in kan betekenen, omdat zij op dit moment geen mogelijkheden zien dan komt de klap. Opeens komt het nieuws bij u binnen dat er geen mogelijkheden meer zijn om te werken bij uw werkgever. De werkomgeving waar u misschien al wel meer dan 15 jaar met veel plezier heeft gewerkt. Deze fase wordt depressie genoemd. U ervaart sombere gevoelens of stress. Deze gevoelens kunnen variëren van lichamelijke klachten (hoofdpijn, spierpijn, last met de spijsvertering), cognitieve klachten (bijvoorbeeld piekeren, het niet kunnen concentreren) en emotionele klachten (huilen, schaamte, somberheid, angst voor de toekomst). Het is ook mogelijk dat u meer behoefte krijgt aan het gebruik van alcohol of sigaretten of dat u (extreme) afleiding of actie zoekt. Deze emoties zijn heel normaal en daar hoeft u zich niet voor te schamen. U heeft het gevoel dat u steeds verder wegzakt en weet niet meer waar en hoe u mogelijkheden moet zien.

U moet door, maar hoe?

U moet weten dat, hoe cliché ook, na regen altijd zonneschijn komt. Hoe lang de regen duurt, kan niemand u van te voren vertellen. Maar er komt een moment dat u op staat en weet dat de situatie niet anders is dan dat deze is. U bent bezig met het accepteren van het verlies van uw baan. Deze acceptatie is dan ook meteen de eerste stap richting een nieuwe toekomst. Deze nieuwe toekomst kan betekenen dat u weer mogelijkheden ziet om dingen te ondernemen in uw privésituatie, zoals het opruimen van het huis, orde brengen in uw administratie. Of wellicht het uitvoeren van uw hobby waar u al een lange tijd niets aan heeft gedaan, het voorzichtig weer gaan sporten of oude contacten weer opzoeken.
Ook kunt u gaan kijken wat uw mogelijkheden op de arbeidsmarkt zijn, door te zoeken op internet welke functies er zijn die u wel denkt aan te kunnen met uw klachten. Of misschien wilt u vrijwilligerswerk doen om nieuwe contacten op te bouwen en te kijken wat u aan kunt of leuk lijkt om te doen.

Wees trots op u zelf!

Welke stap u ook neemt, het is een eerste stap vooruit. Hier mag u trots op zijn! Blijf niet te lang stil staan bij het feit dat u graag had gewild dat deze stap vooruit eerder was gekomen. Wees blij met de stappen die u maakt. Met (kleine) stappen vooruit zal u meer zelfvertrouwen krijgen waardoor andere stappen vooruit makkelijker te bereiken zijn. Kijk terug op deze periode waarin u heeft geleerd over uw zelf, hoe reageert u op bepaalde situaties en wat waren daarin sterke eigenschappen? En weet dat u niet de enige bent die dit over komt. Het kunnen moeilijke tijden zijn, maar hierna staan er deuren open voor u. U moet deze deuren wellicht wel zelf een klein zetje geven. U kunt het!

oktober 2016, geschreven door Lucienne van Heijningen